Op de PAAZ van het ziekenhuis in Sneek werken verschillende zorgprofessionals nauw samen om de best mogelijke zorg te bieden aan hun patiënten. Eén van hen is GZ-psycholoog Laira Donkersteeg die met hart en ziel werkt aan de behandeling van mensen met aanhoudende lichamelijke klachten. In dit ervaringsverhaal deelt ze haar ervaringen over het werken in een multidisciplinair team, de bijzondere patiëntengroep en de uitdagingen en kansen binnen haar werkveld.

Multidisciplinair werken: samen puzzelen
Laira werkt zowel op de polikliniek als in de kliniek, en in beide settings speelt multidisciplinair werken een belangrijke rol. “Op de polikliniek werk ik vooral samen met psychiaters en behandel ik patiënten individueel. In de kliniek werken we met een heel team samen: verpleegkundigen, creatief therapeuten, PMT’ers, verpleegkundig specialisten en psychiaters. Dat is nodig, want de doelgroep waarmee we werken vraagt om een brede aanpak.” Die doelgroep bestaat voornamelijk uit mensen met functioneel neurologische stoornissen (FNS) en aanhoudende lichamelijke klachten (ALK). “Zij hebben lichamelijke klachten die niet volledig medisch te verklaren zijn. Vaak voelen zij zich onbegrepen en is er veel wantrouwen richting zorgverleners. Daarom werken we hier volgens het biopsychosociale model, waarbij we niet alleen naar de klacht kijken, maar ook naar psychologische en sociale factoren. Dat maakt de aanpak zo waardevol en effectief.”

We leren patiënten begrijpen wat ze voelen
Een belangrijk onderdeel van Laira’s werk is patiënten helpen om te begrijpen wat er in hun lichaam gebeurt. “Mensen met FNS en ALK ervaren dagelijks lichamelijke sensaties, maar weten niet altijd waarom. Stel je voor dat ik een ballon vasthoud en vraag om je ogen te sluiten en te wachten tot ik de ballon lekprik. Waarschijnlijk merk je dat het ongemakkelijk of zelfs oncomfortabel voelt. In je lijf kan je merken dat je hartslag omhoog gaat of je spieren iets aanspant. Waar leg je dan een vergrootglas op? Op wat je voelt of probeer je dit weg te drukken. Wellicht anticipeer je op een verwachte schrikreactie. Dat gevoel, die spanning, kunnen onze patiënten de hele dag ervaren zonder te weten wat de aanleiding is.” Dit gebrek aan inzicht leidt er vaak toe dat patiënten blijven zoeken naar een medische verklaring. “Ze hebben vaak al talloze onderzoeken gehad en als er geen duidelijke diagnose komt, neemt de frustratie toe. Als ze vervolgens bij de psychiatrie terechtkomen, voelt dat soms alsof ze ‘afgeschreven’ worden. Het is onze taak om ze te helpen begrijpen wat er gebeurt en hoe ze daarmee om kunnen gaan en zo de kwaliteit van leven te verbeteren.”

Maatwerk in behandeling
De behandeling binnen de afdeling is volledig maatwerk. “Er is geen standaardoplossing. Soms kan een klinische opname helpen, maar voor anderen is een poliklinische aanpak beter. Vertrouwen opbouwen is de eerste stap. Veel van onze patiënten hebben eerder in de medische zorg of de reguliere GGZ niet de juiste aansluiting gevonden. Hier kijken we echt naar wat iemand nodig heeft, en dat kan voor iedereen anders zijn.” Dit maatwerk vraagt ook om regelmatige afstemming binnen het team. “We hebben zorgafstemmingsgesprekken waarin we samen met de patiënt kijken wat er nodig is. Op de polikliniek hebben we multidisciplinaire overleggen (MDO’s), maar we overleggen zoveel mogelijk over de patiënt mét de patiënt erbij.”

Buiten de gebaande paden denken
Het werken met deze doelgroep vraagt ook om creativiteit en flexibiliteit. “We moeten continu buiten de gebaande paden denken. Dat is uitdagend, maar ook wat het werk zo interessant maakt. We zijn constant aan het leren en aan het bouwen, en ontwikkelen nieuwe behandelvormen. Zo zijn we bijvoorbeeld bezig met hypnose of katalepsie-inductie en werken we aan een betere integratie van pijneducatie.” Laira is ook betrokken bij het opleiden van nieuwe psychologen. “We hebben onlangs een stagiaire aangenomen die zowel hier in Sneek als op onze vestiging in Heerenveen werkt. Het is mooi om te zien hoe we binnen MoleMann de ruimte krijgen om te doen waar we goed in zijn en onze expertise verder kunnen ontwikkelen.”

Een warme en bijzondere werkplek
Naast de inhoud van haar werk, waardeert Laira de sfeer op de afdeling in het Friese Sneek enorm. “We beginnen de dag samen met koffie en er is echt oog voor elkaar. Dat maakt het een fijne plek om te werken.” Ook de Friese cultuur heeft haar positief verrast. “Toen ik hier kwam werken, merkten collega’s en patiënten dat ik geen Fries sprak en pasten ze zich aan. Maar ik heb hen gevraagd om dat niet te doen, zodat ik de taal kon leren. Inmiddels versta ik het goed, wat helpt in behandelingen. Als mensen emotioneel worden, vallen ze vaak terug op hun moedertaal. Dat ik hen dan in het Fries kan begrijpen, voelt voor hen fijn en vertrouwd.”

“Het verschil dat je hier kunt maken is enorm. Deze patiënten voelen zich vaak onbegrepen en hebben al een lange weg achter de rug. Hier krijgen ze eindelijk de erkenning en hulp die ze nodig hebben. Het is een puzzel die we samen met hen oplossen, en als je dan ziet dat iemand echt vooruitgang boekt, is dat fantastisch.”